Bài Viết

Táo bón là một chứng bệnh với đại tiện bí kết không thông, khoảng cách thời gian bài tiện kéo dài, hoặc muốn đại tiện nhưng khô sáp không thoáng. Bệnh phát sinh chủ yếu do táo nhiệt nội kết, hoặc khí trệ bất hành, hoặc khí hư không sức dẫn truyền, hoặc huyết hư đường ruột khô sáp cũng như âm hàn ứ kết… gây ra khí cơ đường ruột mất điều tiết, dẫn đến rối loạn chức năng dẫn truyền của đại tràng gây ra bệnh. Ngoài ra cũng có thể do thực đơn không hợp lý, kén ăn… mà gây ra bệnh.

TRÀ MÈ ĐEN:

Vật liệu: Mè đen 50g, trà 5g, Đại hoàng 10g.

Cách dùng: Các vị thuốc cùng tán nhuyễn, cho vào trong ly, hãm với nước sôi, dùng uống thay trà. Ngày 1 thang.

Công dụng: Tả nhiệt nhuận táo, dưỡng huyết thông tiện. Dùng chữa táo bón do huyết hư, với triệu chứng đại tiện khô kết, sắc mặt vàng bủn, váng đầu hoa mắt, hồi hộp hay quên, môi lưỡi sắc nhạt, mạch tế sáp.

TRÀ TRÁI DÂU TẰM TƯƠI ĐƯỜNG PHÈN:

Vật liệu: Trái dâu tằm tươi 60g, đường phèn 20g.

Cách dùng: Đường phèn giã nhuyễn, cùng trái dâu cho vào trong ly, hãm với nước sôi, đậy nắp hãm nửa giờ, dùng uống thay trà. Ngày 2 thang.

Công hiệu: Tư âm dưỡng huyết, nhuận táo thông tiện. Dùng chữa táo bón do huyết hư.

TRÀ TAM NHÂN

Vật liệu: Tùng nhân (hạt tùng đỏ) 30g, Đào nhân 30g, Uất lý nhân 10g.

​Cách dùng: Hạt tùng lột vỏ, Uất lý nhân và Đào nhân sau khi ngâm nước lột vỏ, bỏ đầu nhọn, cùng giã nhuyễn, bỏ vào trong ly, hãm nước sôi, dùng uống thay trà. Ngày 1 thang.

Công hiệu: Thanh nhiệt nhuận táo, hành ứ thông tiện. Dùng chữa táo bón thể nhiệt với triệu chứng đại tiện khô kết, tiểu tiện vàng ngắn, mặt đỏ tâm phiền, hoặc có mình nóng, miệng khô miện hôi, bụng đầy hoặc đau, lưỡi đỏ rêu vàng, mạch hoạt sác.

TRÀ BẠCH THƯỢC – CAM THẢO:

Vật liệu: Bạch thược (sống) 30g, Cam thảo (sống) 12g.

Cách dùng: Tất cả các vị thuốc bỏ vào trong ly, hãm với nước sôi, dùng uống thay trà. Ngày 2 thang.

Công hiệu: Thanh nhiệt giải độc, hoãn cấp chỉ thống (giảm đau). Dùng chữa táo bón do nhiệt.

TRÀ NHỊ NHÂN BINH LANG:

Vật liệu: Uất lý nhân 15g, Hỏa ma nhân 15g, Binh lang (hạt cau) 15g.

Cách dùng: Uất lý nhân ngâm nước lột vỏ, Hỏa ma nhân và hạt cau giã nhuyễn, sử dụng sau. Tất cả các vị thuốc bỏ trong ly, hãm với nước sôi, đậy nắp hãm nữa giờ, dùng uống thay trà. Ngày 1 thang.

Công hiệu: thanh nhiệt nhuận trường, hóa trệ hành khí. Dùng chữa khi “khí bí” với triệu chứng bài tiện khó khăn, đại tiện khô hoặc không khô, kèm ợ hơi nhiều ngực sườn đầy tức, trong bụng căn đau, rêu lưỡi trắng, mạch huyền.

TRÀ TÔ TỬ – HỎA MA NHÂN:

Vật liệu: Tô tử 10g, Hỏa ma nhân 15g.

Cách dùng: Tô tử và Hỏa ma nhân cùng giả nhuyễn, cho vào trong ly, hãm với nước sôi, dùng uống thay trà. Ngày 1 thang.

Công hiệu: Hạ khí khai uất, nhuận táo hoạt trường. dùng chữa táo bón do “khí bí”.

TRÀ HOÀN KỲ – SƠN DƯỢC:

Vật liệu: Hoàng kỳ (chích) 30g, Bạch thược (sống) 30g, Đảng sâm (sao) 15g, Cam thảo (sống) 12g.

Cách dùng: Sắc nấu 2 lần, hai nước hòa lại, dùng uống thay trà. Ngày 1 thang.

Công hiệu: Bổ trung ích khí, dưỡng huyết nhuận trường. Dùng chữa táo bón thể khí hư,  với triệu chứng đại tiện táo mà không kết, tuy muốn đại tiện, nhưng mót rặn mất sức, vã mồ hôi, thở ngắn, kèm mỏi mệt, mỏi tay chân, lười nói, lưỡi nhạt rêu trắng, mạch nhược.

TRÀ HOÀNG KỲ BẠCH – TRUẬT

Vật liệu: Hoàng kỳ 30g, Bạch truật (sống) 30g, Trần bì 10g, Hỏa ma nhân 10g, Đảng sâm 10g, mật ong 20g.

Cách dùng: Các vị thuốc sắc 2 lần, hai nước hòa lại, nêm vào mật ong, dùng uống thay trà. Ngày 1 thang.

Công hiệu: Bổ trung ích khí, nhuận trường thông tiện. Dùng chữa táo bón do khí hư.

TRÀ HẠT TÙNG GIA VỊ:

Vật liệu: Hạt tùng 25g, Qua lâu nhân 25g, Hỏa ma nhân 20g.

Cách dùng: Các vị thuốc cùng giã nhuyễn, sắc 2 lần, hai nước hòa lại, dùng uống thay trà. Ngày 1 thang.

Công hiệu: Tư âm nhuận táo, thông tiện. Dùng chữa táo bón do âm hư, với triệu chứng đại tiện khô kết như dạng phân dê, kèm thân mình gầy ốm, miệng khô thích uống, hoặc có hồi hộp, má đỏ, mất ngủ, choáng váng, lưng gối mỏi đau, lưỡi đỏ ít rêu, mạch tế sác.

TRÀ MÈ GIA VỊ:

Vật liệu: Mè đen 25g, Quả óc chó 25g, Hạt tùng 25g, mật ong 30g.

Cách dùng: Các vị thuốc cùng giã nhuyễn, cho vào trong ly, hãm với nước sôi, nêm thêm mật ong, dùng uống thay trà. Ngày 1 thang.

Công hiệu: Tư âm nhuận táo, thông tiện. Dùng chữa táo bón do âm hư.

TRÀ TỎA DƯƠNG – TRÁI DÂU TẰM TƯƠI:

Vật liệu: Tỏa dương 15g, Trái dâu tằm tươi 30g, mật ong 30g.

Cách dùng: Các vị thuốc giã nhuyễn, cho vào trong ly, hãm với nước sôi, nêm vào mật ong, dùng uống thay trà. Ngày 2 thang.

Công hiệu: Bổ thận ích tinh, nhuận táo hoạt trường. Dùng chữa táo bón do lạnh, với triệu chứng đại tiện khô sáp, tiểu tiện trong dài, lạnh đau trong bụng.

TRÀ QUYẾT MINH:

Vật liệu: Quyết minh tử (hạt muồng ngủ) 10g.

Cách dùng: Hạt quyết minh giã nhuyễn, cho vào trong ly, hãm với nước sôi, dùng uống thay trà. Ngày 2 thang.

Công hiệu: Thanh nhiệt, nhuận trường. Dùng chữa táo bón do thói quen.

Theo Sổ Tay Y Học Số 15.

Lương Y Nguyễn Công Đức Khoa Y Học Cổ Truyền – Đại Học Y Dược TPHCM